GAZİ MİHAL CAMİ

 

Gazi Mihal Cami, Osmanlı İmparatorluğu’nun eski başkenti Edirne’nin sayısız tarihi binalarından sadece bir tanesidir. Cami, yazıtta da belirtildiği üzere, 1422 yılında Gazi Mihal tarafından yaptırılmıştır.

Başlangıçta cami, bodrum katında bir çorba mutfağı ve banyolar bulunan daha büyük bir bina kompleksinin parçasıydı. Mutfağımız günümüze kadar korunamamış ve hamam kalıntıları caminin mahallesinde görülüyor. Komşu mezarlıkta, cami kompleksinin kurucusunun mezarı var – Gazi Mihal Bey, oğlu veya ünlü savaşçı Köse Mihal’in torunu. Bazı kaynaklara göre, burası Köse Mihal’in mezarı. Ancak, Osmanlı’nın Adrianople fethinden çok yaşlı yaşayana kadar yaşaması gerektiği için imkânsızdır. Bu nedenle, caminin kompleksini inşa eden torununun mezarı olduğunu varsaymalıyız.

Mehmed Bey, 14. yüzyılın ikinci yarısında ünlü Mihaloğlu ailesinde dünyaya geldi. 1402-1413 Osmanlı Hükümdarlığı döneminde, Sultan II. Bayezid’in Orta Asya savaş ağası Timur’un Ankara Muharebesi’ndeki yenilgisinden sonra Türk tarihinin fırtınalı döneminde yaptığı askeri başarılardan en iyi bilineni. Bayezid’in başarısızlığı ve ardından Timur’un tutsağı olarak ölüm, oğulları Mehmed, İsa, Musa, Süleyman ve Mustafa’nın arasında çelişen genç Osmanlı İmparatorluğu’nu terk etti ve bunların hepsi Çelebi adını taşıyordu.

Mihaloğlu Mehmed Bey önce Musa’nın Osmanlı tahtına olan iddiasını destekledi. Edirne’yi Süleyman’dan yakalamasına yardım etti ve ödül olarak Rumeli’nin Beylerbey pozisyonunu aldı. Görünüşe göre, Küçük Asya’nın topraklarını kontrol eden başka bir kardeş Mehmed’e saptırdığı için Musa’ya daha fazla destek sağlaması minnettar değildi. Bu şaşırtıcı hareketin sebepleri bilinmiyor ancak Edirne’den aniden en iyi askerleriyle ayrıldı ve Konstantinopolis’ten Anadolu’ya demirlendi.

 

İç savaş bittikten sonra, Mihaloğlu Mehmed Bey, öncü kuvvetlere komuta ederek savaşa Mehmet Çelebi’ye yardım etti. Musa nihayet yenildi ve kaçmaya çalıştı ancak Mihaloğlu ve arkadaşları tarafından esir alındı ​​ve derhal infaz edildi. Şaşırtıcı bir diğer döneme denk gelen Mihaloğlu Mehmed Bey, Sultan I. Mehmed olan zaferli Osmanlı prensi tarafından ödüllendirilmedi. Bunun yerine Tokat’ta potansiyel bir bela çalan ve Musa’nın ünlü haini olarak hapsedildi.

Sultan Mehmed 1421’de öldüğünde, oğlu ve halefi II. Murad, hayatta kalan bir amcası Mustafa Çelebi’nin isyanı ile yüzleşti. Mustafa, daha sonra Varna Haçlı Seferine karşı yürütülen kampanyada önemli bir rol oynayacak Turahan Bey de dahil olmak üzere Rumelia’dan bir grup destekçiyi topladı. Sultan II. Murad, Rumeli beysbolları dengelemek zorunda kaldı ve Mihaloğlu Mehmed Bey’i cezaevinden çıkardı. Mustafa ve Murad orduları sonunda Bursa yakınlarındaki Ulubad’da bir araya geldi. Mustafa’nın kampına düzenlenen gece saldırısı sırasında Osmanlı tahtına gelen yarışmacı Çanakkale üzerinden geçti. Wallachia’ya gitmek istiyordu, ancak tanınmış, tutuklanmış ve idam edildiğinde Edirne’ye kadar varmıştı.

Sultanın pozisyonu güvence altına alındığında ya da o sırada düşündüğü zaman, Murad Bizans İmparatorluğuna ya da buradan geriye dönmeye karar verdi. Şehrin kuşatılması 10 haziran 1422’de başladı. Osmanlı güçleri sultan ve Mihaloğlu Mehmed Bey tarafından ortak komuta altına alındı. Mihaloğlu’nun komutasındaki öncü rezidans banliyölerini yıktı ve daha sonra kuşatmaya başlamıştı 20 Haziran’da Murad geldi.

Şehri savunmak için Bizanslılar, Karaman ve Germiyan’ın Anadolu beysilerince desteklenen Küçük Mustafa – Murad’ın küçük kardeşi isyanına sponsorluk yaptı. Küçük Mustafa, Bursa’yı kuşatıldığında, Murad, Konstantinopolis kuşatmasını kaldırmak zorunda kaldı. Mihaloğlu, Küçük Mustafa’ya karşı orduyu yönetti ve 1423’te İznik’te savaş sırasında öldürüldü. Adını taşıyan cami, Edirne’deki Mihaloğlu Mehmed Bey’in en önemli anıttı.

Tunca Nehri üzerinde, nehrin doğusunda yer alan Edirne’nin merkezine camiyi bağlayan tarihi Gazi Mihal Köprüsü de var . Nehre çok yakın duran Gazim Mihal Camii, 1953’te Tunca’nın sel tarafından ciddi şekilde hasar gördü. Sonuç olarak 1998’de restorasyona kadar 45 yıl ibadet edildi.

Kesme taş ve tuğlalardan cami dikildi. Dış duvarlarında görünür süslemeler olmamasına karşın, açık gri tonlu taşların ve kırmızı tuğlaların değişen katmanları hoş bir dekoratif etki yaratmaktadır. Girişin üzerindeki kubbenin içinde mavi ve sarı renkte süslemeler var. Ahşap kapılar mermer bir çerçeveye yerleştirilmiş olup sivri kemerle örülmüştür. Kapıların üzerine Arapça yazılmış bir yazıt var.

Mimari olarak, bina, eksensel-eyvan camii türünün bir illüstrasyonudur. Bir eyvan İslam mimarisinin karakteristik bir unsurudur. Üç duvarı olan ve avlunun bir yanında açık olan dikdörtgen bir odadır. Bir eyvan genellikle kutsal binanın anıtsal bir girişi olarak hizmet eder.

 

Gazi Mihal Camii’nin ön cephesinde beş körflü bir verandadır. Merkezi ve yüksek koyu büyük bir oval kubbe ile kaplıdır ve diğer koylar düz üstü çapraz tonozlara sahiptir. Ana namaz küresi kare planlıdır. Askılıklar üzerinde desteklenen daha büyük bir yarı dairesel kubbe ile kaplıdır.

Derviş yatak odası olarak kullanılan iki yan oda, daha küçük oluklu kubbeler ile kaplıdır. Başlangıçta, bu odalara merkez salonundan erişilebilir, ancak şimdi sadece dışardan erişmek mümkün. Caminin doğu tarafında bir balkonu olan tek bir minaresi vardır.

Camide ahşap abdest çeşmesi ile süslü geniş bir dış avlu var. Tüm kompleks bir taş duvarla çevrilidir ve camiye giriş kapısı geçer. Cami şu anki zemin seviyesinin altında bulunmaktadır, bu yüzden geçit almak için merdivenden inmek gereklidir.

Binanın arkasında büyüleyici bir mezarlık var. Yüzyılın başlarından 20. yüzyıla kadar uzanan ve Edirne’de eşsiz olan 400’e yakın mezar taşı bulunmaktadır. Janisarry mezar taşlarının börk başlıklarıyla zengin bir koleksiyonu da var . Börk, çok yüksek bir Osmanlı dönemi askeri şapkasıydı, kaşıklık olarak adlandırılan bir kaşık için önünde tutma yeri vardı . “Yeni kaşığın kardeşliğini” sembolize etti – birlikte yemek yedi, uyudu, savaştı ve birlikte öldü, Yeniçeriler arasında bir yoldaşlık duygusu.

Gazi Mihal Camii mezarlığındaki mezar taşları iki ana kategoriye ayrılabilir: kadın ve erkek. Kadın mezar taşları çiçek motifleriyle süslüdür: güller, hayat ağaçları, meyve ve üzüm. Erkek mezar taşları, gömülen kişinin işini simgeleyen sembollerle süslenmiştir ve bu nedenle Osmanlı imparatorluğu’ndaki meslekler hakkında yaklaşık 400 yıl boyunca ayrıntılı bilgi sağlarlar.

Gazi Mihal Hamamı ( Eski Gazze Mihal Hamamı ), Eski Eski Harap Hamamı ( Eski Harap Hamamı ) olarak da bilinir . Tunca Nehri’nin karşı kıyısında, Şahmelek Camii’nin yanında yer almaktadır . Kentteki en eski Türk hamamıdır, ancak ne yazık ki terk edilmiş durumda ve artık yıkılmıştır. Yapım tarihi veren bir yazı var – 1406. Kurucu, Cami’nin ve köprünün inşasını emreden asil olan Gazi Mihal’di.